Шык К.І.
З даўніх часоў прыгожыя моцныя зубы лічыліся прыкметай здароўя, па зубах абіралі ў войска, на працу, ставілі дыягназы. Сёння моцныя і прыгожыя зубы—гэта яшчэ і прыгожая ўсмешка, якая зачароўвае, якая прыносіць поспех на працы і пры стасунках з людзьмі. Прыгожая ўсмешка дапамагае ўсім: дактарам, вайскоўцам, навукоўцам, артыстам, музыкантам, рэжысёрам, усім хто сочыць за сваім здароўем і зубамі. Прыгожая ўсмешка дазваляе раскрыцца на 100 %, бо чалавек у якога прыгожыя, здаровыя зубы, чуе сябе значна больш упэўненым, чым той хто не усмехаецца з-за таго, што ў яго зубы дрэнныя. Усмешка з белымі, моцнымі, прыгожымі зубамі, у народзе стала называцца галівудзкай. Многія лічаць, што галівудзкая ўсмешка створана штучна, з зубных пратэзаў. Аднак прыгожая усмешка, а значыцца моцныя здаровыя зубы могуць быць не толькі пры дапамозе пратэзіравання, а яшчэ пры правільнай гігіене і дагляду за імі. Гігіена паражніны рота — гэта заклад здароўя зубоў, яна ўключае ў сябе асабістую і прафесійную чыстку зубоў. Як паказваюць шматлікія даследаванні, людзі не ўмеюць правільна чысціць зубы. Паміж тым нават пры генетычнай схільнасці да карыесу і парадантозу, правільная гігіена паражніны рота, асабістая чыстка зубоў скарачае рызыку з'яўлення гэтых захворванняў у разы. Прафесійная чыстка зубоў шляхам выдалення зубнога каменя і згладжванні паверхні кораня перашкаджае ўтварэнню зубнога налёту, гэта ў сваю чаргу прадухіляе хранічны запаленчы працэс, які непазбежна сканчаецца стратай зуба.
Прафесійная чыстка зубоў рэкамендуецца ў мэтах прафілактыкі карыесу і парадантыту, ухіленні непрыемнага паху з рота, папярэджанні крывацечнасці дзёсен і выдаленні каляровага налёту.
На Захадзе гігіена паражніны рота даўно стала неад'емым кампанентам культуры чалавека, бо рэгулярная правільная гігіена паражніны рота на 85-90% забяспечвае здароўе зубоў.
Нягледзячы на тое, што нашы зубы і дзёсны створаныя прыродай для вытрымлівання каласальнай жавальнай нагрузкі, яны вельмі ўспрымальныя да штодзённага ўздзеяння ежы, якую мы ўжываем. Калі не праводзіць гігіену паражніны рота, чалавек пазбаўляецца ўсіх зубоў, нават ідэальных ад прыроды, у самім маладым веку, акрамя таго, нявылечаныя зубы могуць стаць чыннікам смяротна небяспечных ускладненняў. Усё вышэйсказанае пацвярджаецца журботным прыкладам нашых далёкіх продкаў, якія не мелі ведаў пра гігіену паражніны рота.
Археолагі пры раскопках выявілі нават у маладых 20-30 гадовых людзей альбо поўнае разбурэнне, альбо татальную адсутнасць зубоў у сківіцах . Гэта даказвае, што перабольшыць значэнне гігіены паражніны рота немагчыма.
Хібна меркаванне, што гігіена паражніны рота правільная, калі Вы карыстаецеся самай лепшай зубной пастай і купілі дарагую зубную шчотку. Паспяховай гігіена паражніны рота будзе толькі ў тым выпадку, калі яна выконваецца рэгулярна і правільна.
Ізноў жа няправільна думаць, што рэгулярная гігіена паражніны рота — гэта дагляд за зубамі толькі раніцай і ўвечары, гігіена паражніны рота павінна выконвацца на працягу ўсяго дня.
Такім чынам, правільная гігіена паражніны рота ўключае:
- дбайную чыстку зубоў з дапамогай зубной шчоткі і пасты;
- ачышчэнне паражніны рота пасля кожнага прыёму ежы;
- дагляд за міжзубнымі прамежкамі.
Пераважна пасля кожнага прыёму ежы пачысціць зубы, але ў сучасных умовах зубная шчотка не заўсёды даступная, таму можна выкарыстаць паласканне рота вадой, а лепш адмысловай рошчынай для паражніны рота, калі няма і гэтай магчымасці трэба скарыстацца жавальнай гумкай.
Пад рукой заўсёды павінна быць зубная нітка (флос) — гэта важны кампанент гігіены паражніны рота. Зубная нітка выхайвае міжзубныя прамежкі ад гніласных астаткаў ежы, прадухіляючы развіццё карыесу міжзубных паверхняў зубоў. Зубной ніткай карыстаюцца пасля кожнага прыёму ежы. Правільная гігіена паражніны рота — эканоміць каласальную колькасць Вашых сродкаў, робіць рэгулярныя візіты да стаматолага толькі прафілактычнымі і ўсё жыццё захоўвае Вашы зубы і дзёсны здаровымі.
Як сцвярджаюць эксперты Сусветнай Арганізацыі Аховы здароўя (САЗ) у 95 % дарослага насельніцтва нашай планеты адзначаюцца захворванні пародонта. Гінгівіт, парадантыт і карыес сёння з'яўляюцца асноўнымі чыннікамі дачаснай страты зубоў. Немалую ролю ва ўзнікненні гэтых захворванняў грае тое, што большасць людзей не ўмеюць правільна чысціць свае зубы.
З моманту з'яўлення першай зубной шчоткі было прапанавана некалькі спосабаў чысткі зубоў. Метад Чартара, Сміта-Бэла, Рэйце, - вось далёка не поўны спіс розных методык чысткі зубоў. Усе яны маюць свае вартасці і недахопы. Звычайна, пасля мінання лячэння лекар-стаматолаг рэкамендуе той або іншы спосаб чысткі зубоў, у залежнасці ад тых умоў, што ён назірае ў роце ў пацыента.
Аднак існуюць і стандартныя метады ачышчэння зубоў, якія дазваляюць зладзіцца з асноўнымі задачамі, якія стаяць перад гэтым гігіенічным мерапрыемствам. Задачамі з'яўляюцца не толькі ачышчэнне паверхняў зубоў, але і выдаленне налёту з міжзубных прамежкаў, а таксама масаж дзёсен. Такім чынам, стандартная працэдура чысткі зубоў праводзіцца наступным чынам.
1. Шчотку неабходна размясціць пад вуглом 45 градусаў да паверхні зуба. Пачынаюць чыстку пры нястуленых зубных шэрагах.
2. Пачніце чысціць зубы верхняй сківіцы са шчочнай паверхні. Выканаеце 10 рухаў, пасля гэтага прарабіце тое ж самае для зубоў з іншага боку верхняй сківіцы.
3. Зваротна-паступальнымі рухамі ў гарызантальным і вертыкальным кірунку пачысціце ўнутраныя паверхні зубоў, звернутыя да языка.
4. Затым прыступіце да чысткі жавальных паверхняў зубоў. Неабходна выканаць 10-15 рухаў з кожнага боку з рота вонкі.
5. Выканаеце ўсё гэта для зубоў ніжняй сківіцы.
6. Пры чыстцы перадпакояў зубоў размесціце шчотку перпендыкулярна зубному шэрагу.
7. Сканчаюць чыстку зубоў масажам дзёсен, які праводзіцца пры стуленых зубах. Кругавымі рухамі шчоткі праводзяць лёгкі масаж верхніх і ніжніх дзёсен.
8. Пасля чысткі зубоў варта пачысціць язык, бо на ім знаходзіцца каля 70 % мікробаў, якія выклікаюць непрыемны пах з роту. Чыстка языка робіцца спецыяльнай шчоткай.
Увесь працэс чысткі зубоў павінен займаць не меней за 3 хвіліны.
Важна памятаць аб тым, што чыстка зубоў з дапамогай зубной шчоткі павінна дапаўняцца выкарыстаннем адмысловых нітак – флосаў, пра якія было узгадана вышэй, а таксама нельга забываць пра тое, што ніці - флосы, а таксама зубачысткі – аднаразовыя, а зубную шчотку трэба зменьваць кожныя 3 месяцы.
Гігіена паражніны рота – гэта заклад здароўя зубоў.
Варта памятаць, што прыгожая ўсмешка – гэта поспех у каханні і на працы. Як сказаў доктар Астроў з п’есы Антона Паўлавіча Чэхава “Дзядзя Ваня”: У чалавеку павінна быць усё выдатна: і твар, і адзежа, і душа, і думкі . Да гэта спісу можна смела дадаць і зубы са здароўем.